ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΙΣΣΑΒΟΥ

Στην ευρυτερη περιοχη των παραλιων του Ν.Λαρισας πανω στις πλαγιες του Κισσαβου ειναι κτισμενοι πολλοι οικισμοι ιδιαιτερης ομορφιας και ιστορικης αξιας. Η καταπληκτικη θέα, αλλοτε προς το Αιγαιο πελαγος και αλλοτε προς τον καμπο της Λαρισας και την Κοιλαδα των Τεμπων ειναι το κυριο χαρακτηριστικο της πλειοψηφιας των γραφικων χωριων της περιοχης. Πετρινα κτισματα, αρχοντικα, γεφυρακια, πετροκτιστα σοκακια και πλατειες στηνουν το σκηνικο σε καθενα απο τους παραδοσιακους οικισμους της περιοχης.
Ο Κισσαβος ή Οσσα (παλαιοσλαβικη λεξη, που σημαινει ''ο τοπος της βροχης'') γνωστος σε ολους ως το βουνο απεναντι απο τον Ολυμπο, αλλα αγνωστες σε πολλους οι ομορφιες του. Ξεκινανε απο τον Πηνειο στην κοιλαδα των Τεμπων και λιγο παρακατω με το μοναδικο Δελτα του Πηνειου, με τα ιστορικα Αμπελακια, το φαραγγι της Καλυψους, το δασος του Μαυροβουνιου, τα παραλια του νομου Λαρισας. Βυζαντινα μοναστηρια, εκκλησιες και γεφυρια γατζωθηκαν στις πλαγιες του Κισσαβου μαζι με τα χωρια Αγιά, Ανω Σωτηρίτσα, Ανατολή, Μεγαλόβρυσο, Μελιβοία, Μεγαλοχωρι, Σπηλιά. Οι ανθρωποι κατεφυγαν στο βουνο, εμειναν εκει και αργοτερα σιγα-σιγα αρχισαν να ανοιγονται στα παράλια του Αιγαιου κυριως του καλοκαιρινους μηνες για διακοπες αλλα και αρκετοι επιλεγοντας τη μονιμη κατοικια τους εκει. Εδω και λιγο χρονια, καποιοι ξαναριζωνουν στα βουνα και παλι, ντοπιοι και ξενοι. Ανθρωποι που αναστηλωνουν σπιτια, ανακατασκευαζουν καλντεριμια, οργανωνουν ηπιες δραστηριοτητες στη φυση, ετοιμοι να εξερευνησουν ολες τις ομορφιες τού Κισσαβου ολες τις εποχες του χρονου. Ο Κισσαβος ειναι ενα βουνο γεματο με πυκνα δαση με καστανιες, οξιες και πευκα, φαραγγια και ρεματα σε πλαγιες χαραγμενες απο δασικους δρομους και μονοπατια.

Σπηλιά

Ξεκιναμε τη διαδρομη μας στον Κισσαβο απο τα Αμπελακια. Επομενο χωριο η ΣΠΗΛΙΑ. Ο οικισμος ειναι κτισμενος σε υψομετρο 850 μ.και απεχει 30 χλμ. απο τη Λαρισα.Στα ΝΔ του χωριου εχουν ανακαλυφθει θολωτοι μυκηναικοι ταφοι, δυο απο τους οποιους ειναι ορατοι στις θεσεις ''Βρυση Βουλγαρη'' και ''Κιμπουλί''. Στη θεση ''Σοκακι'' υπαρχει σπηλαιο με σταλακτιτες. Το χωριο εχει 324 κατοικους, οι οποιοι ασχολουνται με τη γεωργια, την κτηνοτροφια και τις τουριστικες δραστηριοτητες. Το καλοκαιρι ο οικισμος πολλαπλασιαζει τον πληθυσμο της, αποκτωντας παραθεριστικο χρακτηρα. Το χωριο περιστοιχιζουν οι χειμμαροι ''Παλιογεφυρο'', και ''Μεγας Λακκος'', δημιουργωντας ενα πλουσιο υδατινο περιβαλλον, με πολλες πηγες που ξεδιψουν τους κουρασμενους πεζοπορους. Απο την κορυφη του Κισσαβου ''Προφητης Ηλιας'' (1978 μ.) και τα σημεια ''Σέλωμα'' και ''Καραμπίκι'' αλλα και το ιδιο το χωριο, ο επισκεπτης απολαμβανει τις ομορφιες της περιοχης απο ψηλα. Πηγη ζωης για τους κατοικους αποτελουν τα δαση ''Κουρί'' με βελανιδιες ηλικιας πανω απο 800 ετων, το αλσυλιο απο οξιες στη θεση ''Φτέρη'', του Αγ.Παντελεημονα και το δασικο συμπλεγμα Κισσαβου. Το χωριο ανηκει στο Ευρωπαικο Δικτυο Natura 2000. Η Σπηλια ειναι το κυριο ορμητηριο ορεινων δραστηριοτητων της Λαρισας. Στην περιοχη του κυριως Κισσαβου υπαρχει δυνατοτητα πεζοποριας στο μονοπατι προς την κορυφη χειμωνα-καλοκαιρι, αναρριχησης, διαδρομων με ποδηλατα βουνου, ιππασια και ορειβατικο σκι.

Ανατολη

Συνεχιζουμε τη διαδρομη μας και φτανουμε στην ΑΝΑΤΟΛΗ. Ο οικισμος ξεπροβαλλει πανεμορφος και γραφικος (παλαιοτερη ονομασια Σελίτσιανη), ειναι κτισμενη στη πλαγια του Κισσαβου σε υψομετρο 950 μ. θαυμαζοντας καθε αυγη τα υπεροχα χρωματα της ανατολης. Απεχει 41 χλμ. αποτη Λαρισα. Η ιδρυση της χρονολογειται στη βυζαντινη εποχη, ενω στα δυσκολα χρονια του 13ου αιωνα εγκαταλειφθηκε και ερημωθηκε. Οι νεοι κατοικοι ειχαν ερθει απο το χωριο Βαθύρεμα, κοντα στο σημερινο Γερακάρι, αφου αυτο καταστραφηκε απο τους Τουρκους το 1423. Στο παρελθον ευδοκιμουσε η παραγωγη ασπρων νηματων και το φημισμενο κρασι, ενω παραλληλα υπηρχαν και εργαστηρια χρυσοχοιας. Σημερα οι κατοικοι που φτανουν τους 500 ειναι κυριως γεωργοι και κτηνοτροφοι. 
Πεζοπορωντας στην περιοχη θα συναντησουμε πηγες στις θεσεις ''Γιατρικό'', ''Βρύσες'', εντος του χωριου και ''Βρυση Χαλκιά''. Η κορυφη του Κισσαβου ''Προφητης Ηλιας'' απεχει περιπου 1:30 ωρα απο την Ανατολη. Αλλα σημεια ιδιαιτερης θέας ειναι η θεση ''Παναγια'' με θέα προς τη θαλασσα, η Μονη του Τιμιου Προδρομου με θέα στο θεσσαλικο καμπο. Τα δαση τής περιοχης ειναι καταφυτα με οξιες και ελατα και εδω βρισκουν καταφυγιο αγριογουρουνα, ζαρκαδια, λαγοι, λυκοι, περδικες, φασιανοι, μπεκατσες κ.λπ.

Μεγαλόβρυσο

Επομενη σταση το ΜΕΓΑΛΟΒΡΥΣΟ (παλαιοτερη ονομασια Νιβόλιανη, που σημαινει Ουράνια Πολη στα Σλαβικα). Ειναι κτισμενο πανω σε δυο λοφοσειρες σε υψομετρο 600 μ. Απεχει 43 χλμ.απο τη Λαρισα. Το χωριο εχει ανακηρυχθει παραδοσιακος οικισμος και τα σπιτια  χρακτηριζονται απο την ομοιομορφια τους ως προς το χρωμα. Η χρονολογια ιδρυσης του κυμαινεται αναμεσα στο 11ο και 13ο αιωνα. Οι 500 κατοικοι που βρισκονται μονιμα στο χωριο ασχολουνται με τη γεωργια, τη δενδροκομια και τη κτηνοτροφια. Η βρυση ''Μεσοχωρι''κοσμει το χωριο, ενω η πηγη ''Μεγαλη Βρυση'' που βρισκεται σε αποσταση 1 χλμ. απο το χωριο πνιγεται κυριολεκτικα στην παρθενα πλουσια βλαστηση. Μια απιστευτη θέα προσφερει στους επισκεπτες η θεση ''Καραούλι'', λιγο εξω απο το χωριο, απ'οπου μπορουν να βλεπουν το Αιγαιο, τον καμπο της Αγιάς, το Μαυροβούνι, το Πηλιο, το Θεσσαλικο καμπο και με καθαρη ατμοσφαιρα τις Σποραδες καθως και τη χερσονησο του Άθω.

Μελιβοία

Συνεχιζουμε τη διαδρομη μας και πηγαινουμε στη ΜΕΛΙΒΟΙΑ. Ειναι κτισμενη σε υψομετρο 400 μ., απεχει 45 χλμ. απο τη Λαρισα και εχει 3000 κατοικους τους χειμερινους μηνες και το καλοκαιρι φτανουν τους 6000.
Παλαιοτερη ονομασια του οικισμου ειναι Αθάνατη, λογω των πολλων κακουχιων που υπεστησαν οι κατοικοι στο περασμα των αιωνων. Το 1920 μετονομαστηκε σε Μελιβοία. Κυριες πηγες εσοδων τους ειναι η γεωργια, η κτηνοτροφια, οι τουριστικες και εμπορικες δραστηριοτητες. Μοναδικη εμπειρια αποτελει η πεζοπορια στο μονοπατι Μελιβοιας-Βελίκα, το οποιο εχει οργανωθει με χωρους αναψυχης. Οι επισκεπτες περνούν απο ξυλινα γεφυρια, πετρινες βρυσες και τον ομορφο καταρρακτη της Σωτηρίτσας.

Ανω Σωτηρίτσα

Στα 3 χλμ. απο τη Μελιβοία θα βρουμε την ΑΝΩ ΣΩΤΗΡΙΤΣΑ. Παλαιοτερη ονομασια του οικισμου Κάπιστα. Βρισκεται στις ΝΑ πλαγιες του Κισσαβου σε υψομετρο 420 μ. και σε αποσταση 46 χλμ. απο τη Λαρισα. Το ονομα το πηρε απο το ξωκλησι της Μεταμορφωσης του Σωτηρος που βρισκεται λιγο εξω απο το χωριο. Οι πρωτοι κατοικοι του χωριου ηταν 7 οικογενειες που εγκατασταθηκαν πριν 200 χρονια και ασχοληθηκαν με την υλοτομηση της βελανιδιας. Στη συνεχεια γυρω στο 1880 υπηρξε συναιτερισμος υλοτομων Κάπιστας. Η περιοχη της Σωτηριτσας υπηρξε τσιφλίκι το οποιο απαλλοτριωθηκε το 1931 και παραχωρηθηκε κληρος στον τοτε συλλογο ακτημονων. Τη δεκαετια το '70 το χωριο εγκαταλειφθηκε σιγα-σιγα και οι κατοικοι μεταναστευσαν. Οι περισσοτεροι κατοικοι κατεβηκαν στην παραλια οπου βρισκονται και οι περισσοτερες αγροτικες τους ασχολιες και εκει δημιουργηθηκε ο παραλιακος οικισμος Κατω Σωτηριτσας. Τα τελευταια χρονια, εχει γινει μεγαλη προσπαθεια αναπλασης του χωριου με την αναπαλαιωση της πλατειας και της Μεγαλης Βρυσης, παλιων εγκαταλελειμενων σπιτιων, 2 παραδοσιακων ταβερνων και ξενωνων.

Αγιά

Αφηνουμε την Ανω Σωτηριτσα και μετα 10 χλμ. μπαινουμε στην κωμοπολη ΑΓΙΑ. Η Αγια ειναι πρωτευουσα του Δημου και ειναι κτισμενη σε υψομετρο 200 μ. αναμεσα στον Κισσαβο και στο Μαυροβούνι. Απεχει 37 χλμ. απο την Λαρισα και εχει 5000 κατοικους. Οι κατοικοι της ασχολουνται κυριως με την παραγωγη μηλων, κερασιων και αχλαδιων. Στην περιοχη ρεει ο Άμυρος ποταμος, που πηγαζει απο τον Κισσαβο, διασχιζει το ''Δώτιο Πεδίο'' και χυνεται στη λιμνη Κάρλα. Τις οχθες του ποταμου ενωνουν 3 λιθοκτιστα γεφυρια εντος τις Αγιας. Στον παλιο δρομο Αγιας-Αγιοκαμπου, στο ''Μεγαλο Ρευμα'' στεκεται το εντυπωσιακο πετρινο ''γεφυρι του Αλλαμανου'' το οποιο κατασκευαστηκε το 1885. Η θεση ''Παλιοκαστρο'' προσφερει απλετη θέα προς το Αιγαιο, το Δώτιο Πεδιο και τον Θεσσαλικο καμπο. Αξιολογα βυζαντινα μνημεια αποτελουν οι Μονες των Αγ.Αναργυρων που ιδρυθηκε το 1588 και βρισκεται 3 χλμ. απο την Αγια προς τα παραλια μεσα σε πλουσια βλαστηση, των Εισοδιων της Θεοτοκου και του Αγ.Παντελεημονος που κτιστηκε το 1292 και βρισκεται 4 χλμ. εξω απο την Αγια στον δρομο για τη Μελιβοια.

Μεταξοχώρι

Διπλα στην Αγια, 1.5 χλμ αποσταση, θα βρουμε το ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙ (παλιοτερη ονομασια Ρέτσιανη), παραδοσιακος οικισμος που πηρε το ονομα του απο την εκτροφη του μεταξοσκωληκα. Ειναι κτισμενος σε υψομετρο 300 μ., σε αποσταση 36 χλμ. απο την Λαρισα και με 1000 περιπου κατοικους. Στην περιοχη εχουν βρεθει επιτυμβιες στηλες απο τα Ρωμαικα και Ελληνιστικα χρονια. Λεγεται οτι ο Κοσμας ο Αιτωλος μιλησε στους κατοικους το 1765 και στο μερος αυτο, στη θεση ''Κεραμιδι'', φυτρωσε αναμεσα στα βραχια ενα δεντρο, η ''Γκαβτζιά''. Διασχιζοντας το χωριο δε μπορεις να μη θαυμασεις και συγχρονως ζηλεψεις τα πετρινα σπιτια, παραδοσιακα κτισμενα με ομορφες πεντακαθαρες αυλες, γεματες πολυχρωμα λουλουδια. Στην πλατεια του οικισμου ενα ρυακι που κοβει το Μεταξοχωρι στα δυο και μια μικρη γεφυρουλα που τα ενωνει σε καλουν για καφεδακι. Πανηγυρικες εκδηλωσεις τον Δεκαπενταυγουστο στην πλατεια, που διαρκουν 2 μερες με χορους και τραγουδια. Αξιοσημειωτες ειναι οι Μονες του Αγ.Γεωργιου και Αγ.Ευσταθιου.
Σημερα ο οικισμος αποκαλειται ως ''Το χωριο των καλλιτεχνων'' γιατι πολλοι καλλιτεχνες εχουν αγορασει σπιτια στο Μεταξοχωρι.



ΦΑΓΗΤΟ.

''O ΠΛΑΤΑΝΟΣ''
Αμπελακια.

Φιλοξενοι-ευγενικοι-κρεατικα-μαγειρευτα.





''Ο ΤΑΚΗΣ''
Αμπελακια

Εξυπηρετικοι-φιλικοι-κρεατικα-μαγειρευτα-πιτες.





''ΜΠΟΥΓΑΖΙ''
Σπηλια.

Εξυπηρετικοι-φιλικοι-οικονομικο-πλουσιες μεριδες-κρεατικα-μαγειρευτα.






''ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΚΙΣΣΑΒΟΥ''
Σπηλια.

Ευγενικοι-φιλικοι-κρεατικα της ωρας-ψητα της σουβλας.








''ΝΙΒΟΛΙΑΝΗ''
Μεγαλοβρυσο.

Εξυπηρετικοι-φιλικοι-πλουσιες μεριδες-κρεατικα της σουβλας-μαγειρευτα.






''ΚΕΡΑΜΙΔΙ''
Μεταξοχωρι.

Εξυπηρετικοι-φιλικοι-οικονομικο-πλουσιες μεριδες-ψητα της σουβλας-μαγειρευτα.




''ΚΑΠΙΣΤΑ''
Ανω Σωτηριτσα.

Εξυπηρετικοι-ευγενικοι-κρεατικα-μαγειρευτα-ποικιλια μεζεδων.




''Η ΕΛΙΑ''
Ανω Σωτηριτσα.

Φιλικοι-ευγενικοι-μαγειρευτα-κρεατικα της ωρας.

''ΕΡΑΣΜΙΑ''
Αγια, στην πλατεια.

Παδοσιακο καφενειο-ευγενικοι-φιλικοι-κρεατομεζεδες-καταπληκτικοι μαγειρευτοι μεζεδες.





ΔΙΑΜΟΝΗ.




''KOURIA HOTEL''
Αμπελακια.

Τηλ.: 2495093333,2495093343
E-mai: hotelkouria@otenet.gr
www.hotelkouria.gr





''MΠΑΡΜΠΟΥΖΑΣ''
Αμπελακια.

Τηλ.: 2495093105





''ΕΝΝΕΑ ΜΟΥΣΕΣ''
Αμπελακια.

Τηλ.: 2495093333



''ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΣΟΥΛΙΩΤΗ''
Μεταξοχωρι.

Δωματιο 20 τ.μ. Πρωινο-μπανιο,wc-TV-θερμανση-κλιματισμος.
Booking.com

''ΞΕΝΩΝΑΣ ΠΟΙΑΝΤΑ''
Μελιβοια.

Πληρες studio.
Booking.com



''ΚΤΗΜΑ ΝΕΦΕΛΗ''
Αγια.

Δωματιο 16 τ.μ. Μπαλκονι-μπανιο,wc-TV-ψυγειο-κλιματισμος.
Booking.com





ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ.

1. Με Ι.Χ. απο Θεσ/νικη. Μετα τον Πλαταμωνα βγαινετε στην εξοδο και ακολουθειται την παλαια Εθνικη οδο προς την Κοιλαδα των Τεμπων. Ακολουθειτε τις ταμπελες που θα σας οδηγησουν στα Αμπελακια.

2. Απο Αθηνα με Ι.Χ. Για να φτασετε στα Αμπελακια βγαινετε απο την Νεα Εθνικη οδο πριν τα τουνελ στην εξοδο για Ευαγγελισμο και ακολουθειτε τις ταμπελες για Κοιλαδα των Τεμπων και Αμπελακια.

3. Με το ΚΤΕΛ Ν.Λαρισας.
Πρακτορειο Λερισας, τηλ.: 2410567600



ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ.

Δημος Αγιας: 2494350100
Δημ.Ενοτ.Μελιβοιας; 2594350200
Κοινοτητα Αμπελακιων: 2495093463
Αστυνομικο Τμημα Αγιας: 2494024550
Αστυνομικο Τμημα Τεμπων(Ευαγγελισμος): 22495093510
Περιφ. Ιατρειο Αμπελακιων: 2495093365
Περιφ.Ιατρειο Μελιβοιας: 2494031203
Περιφ.Ιατρειο Ανατολης: 2494023144
Κεντρο Υγειας Αγιας: 2494023094
Φαρμακειο Αγιας:2494024148
Φαρμακειο Ανατολης: 2410571035
Φαρμακειο Μελιβοιας: 2494031731

Βενζιναδικο στην Αγια.