ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ ΛΑΡΙΣΑΣ

Τα Αμπελακια ειναι παρδοσιακος οικισμος του Ν.Λαρισας. Ανηκουν διοικητικα στο δημο Τεμπων και ο πληθυσμος τους ειναι 434 ψυχες.
Τα Αμπελακια τον καιρο της Τουρκοκρατιας ηταν απο τα τυχερα χωρια που ειχαν καποια προνομια και επισης δεν κατοικουνταν απο Τουρκους, ετσι οι Ελληνες μπορουσαν και μονο για το δικο τους συμφερον να καλλιεργουν τα χωραφια τους και να ασκουν τις δραστηριοτητες τους, οπως η υφαντουργια, η μεταξουργια, η αμπελοκαλλιεργεια κ.α. Οι κατοικοι ηταν υποχρεωμενοι μονο σε πληρωμη φορου υποτελειας και μετα ηταν παντελως ελευθεροι να αυτοδιοικουνται.

Η κοιλαδα των Τεμπων, λιγο πιο κατω ο Πηνειος, περναμε μεσα απο την καρδια της Ελλαδας. Τριγυρω απλωνονται οι πιο πολυτραγουδισμενοι ορεινοι ογκοι της χωρας μας, οι αιωνιοι ''αντιπαλοι'', Ολυμπος και Κισσαβος.
Ειμαστε καπου στη μεση και διαβαζουμε την ταμπελα που γραφει ''Προς ιστορικη κοινοτητα Αμπελακιων''.
Μολις 30 λεπτα απο το κεντρο της Λαρισας, στις πλαγιες του Κισσαβου, στα 400 μ. υψομετρο με θέα τη μαγευτικη κοιλαδα των Τεμπων, δεσποζει ενας απο τους γραφικοτερους και ιστορικοτερους παραδοσιακους οικισμους της Θεσσαλιας, τα Αμπελακια. Το ονομα τού χωριου πιθανον προηλθε απο τα πολλα αμπελια που υπηρχαν στην περιοχη και αποτελουσαν πηγη οικονομικης αναπτυξης και παραγωγικης δραστηριοτητας για τους κατοικους του.
Ενα μερος πιστο στα αρχιτεκτονικα προτυπα της πετρας και του ξυλου, που σφιζει απο ζωη ολες τις εποχες του χρονου και μαγνητιζει ολο και περισσοτερους δραπετες του Σ/Κ, τα Αμπελακια ειναι η δυνατη εναλλακτικη αν θελετε μια αποδραση, σε βουνο και θαλασσα, και κυριως χωρις φασαρια.
Αναπαλαιωμενα κουκλιστικα σπιτια, που ξεφυτρωνουν αναμεσα σε κυπαρισσια και πευκα, περιτεχνα πλακοστρωτα σοκακια, πετρινες βρυσες και αισθηση αρχοντιας στα δυοροφα σπιτια, που δεν εχει εκλειψει απο τοτε που ιδρυθηκε εδω το 1778 ο πρωτος συνεταιρισμος παγκοσμιως , η ονομαστη ''Κοινη Συντροφια και Αδελφοτης των Αμπελακιων'', με προεδρο τον Γεωργιο Μαυρο ή Σβαρτς.

Τα Αμπελακια ομως δεν ειναι μονο το αρχοντικο του Σβαρτς και η πλατεια, ειναι και πολλα αλλα στοιχεια εξαιρετικα σημαντικα, που ειναι αδυνατον να τα γνωρισει κανεις στις λεπτομερειες τους, αν δεν βγει να περπατησει στα λιθοστρωτα καλντεριμια τού χωριου. Καποια απ'αυτα τα καλντεριμια ειναι ανηφορικα και τοσο στενα, που μοιαζουν να ασφυκτιουν αναμεσα στους πανυψηλους πετροτοιχους. Ολα γυρω ζουνε στη σκια, νιωθεις σαν να μπαινεις σε υπογειο, με ψυχρα και υγρασια. Μονο σαν μεσουρανησει ο ηλιος, καταδεχεται να ριξει μερικες ακτινες. Αλλα παλι ειναι χορταριασμενα, σπανια παταει πανω τους ποδι ανθρωπου, ζωα δεν υπαρχουν πια. Αυτα τα παραμελημενα, που λες οτι δεν οδηγουνε πουθενα, ειναι τα πιο ομορφα καλντεριμια, τα πιο απειραχτα στο περασμα του χρονου. Υπαρχουν ομως και αλλα καλντεριμια, φαρδια, ηλιολουστα, καλοσυντηρημενα, εστω και δυσκολα. Οι κλισεις τους ειναι ηπιες, δεν ιδρωνεις ουτε ξεφυσας για να τα ανεβεις. Λιγοστα ειναι τα ερειπια γυρω τους, τα σπιτια κατοικουνται, νοικοκυρες ποτιζουν τα λουλουδια τους και κουτσομπολευουν. Τα πρωινα η πλατεια ξαναγινεται παζαρι, οπως παλια. Πραματευτες και γυρολογοι, ψαρια και ζαρζαβατια, ολοι εδω καταληγουν διαλαλωντας την πραματεια τους.

Το απογειο της δοξας τού παραδοσιακου οικισμου ηταν τον 18ο και 19ο αιωνα, οταν οι κατοικοι ασκησαν βιοτεχνικη δραστηριοτητα, οπως η νηματουργια, η υφαντουργια και η μεταξουργια, οχι μονο σε εγχωριο αλλα και σε παγκοσμιο επιπεδο. Η εκμεταλλευση του φυτου ριζάρι, που φυόταν στον Κισσαβο, και συγκεκριμενα η χρηση του για το βαψιμο των νηματων με το παραγομενο κοκκινο χρωμα, ανοιξε στους Αμπελακιωτες βιοτεχνες, τις Ευρωπαικες εμπορικες πολεις. Τον 18ο αιωνα το χωριο αριθμουσε 6000 κατοικους, οι οποιοι ασχολουνταν με την παραγωγη κοκκινων νηματων. Μαζι με τα συντεχνιακα νεα του χωριου, εγιναν γνωστα σε ολη τη Θεσσαλια και τα καλα της περιοχης. Οι βραχοι της Οσσας σμιγουν με τα κοιλαδα των Τεμπων και η βλαστηση γυρω απο το χωριο αγναντευει τον Πηνειο στη δροσια του πλατανου. Στα ομορφα Αμπελακια, καιρου επιτρεποντος, δε θα σας κερδισει μονο η ιστορια και το καλο φαγητο στις καμποσες ταβερνες του, αλλα και η φυση. Ορεξη να εχεις για περπατημα.

Την καλυτερη θέα προς τα κατω και κυριως προς την κοιλαδα των Τεμπων θα εχετε αν ακολουθησετε ειτε πεζη ειτε με το αυτοκινητο, το δρομο που οδηγει προς το βουνο και το εκκλησακι του προφητη Ηλια, σε αποσταση 3 χλμ. απο το χωριο. Αρκετα παντως ειναι τα μονοπατια που μπορειτε να ακολουθησετε απο και προς το χωριο. Μια ενδιαφερουσα διαδρομη ξεκιναει απο το χωριο Τεμπη και ανηφοριζει προς τις πλαγιες του Κισσαβου, για να καταληξει στα Αμπελακια. Αυτη η διαδρομη αποτελει τμημα του εθνικου μονοπατιου Ο2, το οποιο ξεκινα απο τις κορυφες του Ολυμπου, διασχιζει τα οροπεδια του Κισσαβου μεχρι την κορυφη του, και στη συνεχεια καταληγει στο Μαυροβουνι και το Πηλιο.
Μπορειτε επισης να επισκεφθειτε τη λιμνη Αμπελακιων και να ''κατεβειτε'' τον Πηνιο επειτα απο συνεννοηση με την εταιρια Trekking Hellas Αν.Θεσσαλιας.
Μεσα στο χωριο μπορειτε να δειτε:
ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΣΒΑΡΤΣ. Προκειται για το τριοροφο πετροκτιστο αρχοντικο του Γεωργιου Μαυρου, ο οποιος ιδρυσε την Αμπελιωτικη συντεχνια και επεκτεινε τη δραστηριοτητα της στη Γερμανια και Αυστρια, οπου τον αποκαλουσαν Σβαρτς. Περα απο τις αιθουσες ενος εξαιρετικου δειγματος τοπικης αρχιτεκτονικης, θα εχετε τη ευκαιρια να ακολουθησετε τα βηματα της ιστορικης ''Συντροφιας'', μεσα στο φρουριακης μορφης κτισμα με τις ενδιαφερουσες τοιχογραφιες.
Στο ανακατασκευασμενο αρχοντικο Μολά στεγαζεται ΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, τον ιστορικο ΝΑΟ ΤΟΥ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ, χτισμενο τον 15ο αιωνα και εφοδιασμενο με σπανιες αγιογραφιες, το ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ, 1940-1949, που καποτε ηταν το σπιτι του Θαναση Χαμαιδή, ο οποιος το ειχε μετατρεψει σε μυστικο τυπογραφειο του ΕΑΜ Κισσαβου-Κατω Ολυμπου, τη λειτουργια του οποιου γνωριζαν 4-5 ατομα και το οποιο δεν εγινε γνωστο ουτε μετα την απελευθερωση.
Απο τα υπολοιπα κτιρια των Αμπελακιων ξεχωριζουν τα αρχοντικα του Ευθυμιου Ευθυμιαδη, του Σωκρατη Σολωμου και της Βάσας Σολωμου-Ξανθάκη.



ΦΑΓΗΤΟ.

''Ο ΠΛΑΤΑΝΟΣ''

Πολυ καλη ταβερνα.
Παραδοσιακη-φιλοξενοι-εξυπηρεικοι-κρεατικα-μαγειρευτα.






''Ο ΤΑΚΗΣ''

Πολυ καλη ταβερνα.
Ευγενικοι-φιλοξενοι-κρεατικα-μαγειρευτα-πιτες.






''ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ''

Εξυπηρετικοι-ακριβο-φτωχο μενου-κρεατικα.







ΔΙΑΜΟΝΗ.

''HOTEL KOURIA''

Τηλ.: 2495093333, 2495093343
E-mail: hotelkouria@otenet.gr
www.hotelkouria.gr






''ΜΠΑΡΜΠΟΥΖΑΣ''

Τηλ.: 2495093105






''ΕΝΝΕΑ ΜΟΥΣΕΣ''

Τηλ.: 2495093333





''HOTEL Η ΧΑΛΚΙΑ''

Τηλ.: 2495093155







ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΑ ΑΜΠΕΛΑΚΙΑ.

1. Με Ι.Χ. απο την παλια εθνικη οδο Αθηνων-Θεσ/νικης-Αθηνων μπειτε στο χωριο Τεμπη, απο εκει υπαρχει δρομος για τα Αμπελακια.

2. Με το ΚΤΕΛ Ν.Λαρισας
Απο Δευτερα -Παρασκευη: 07:15, 12:30, 14:00
ΚΤΕΛ Λαρισας: 2410567600

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ.

Κοινοτητα Αμπελακιων: 2495093463
Περιφερ.Ιατρειο Αμπελακιων: 2495093365
Ασυνομια Λαρισας: 2410683137