ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ ΚΙΛΚΙΣ

Η Γουμενισσα ειναι μια γραφικη κωμοπολη του Ν.Κιλκις, χτισμενη στου προποδες του ορους Πάικου. Βρισκεται σε αποσταση 40 χλμ. απο την πολη του Κιλκις, 75 χλμ. απο την Θεσ/νικη και μολις 20 χλμ. απο τα Γιαννιτσα. Σημερα εχει 4.500 κατοικους και ειναι το τριτο μεγαλυτερο οικιστικο συγκροτημα της Περιφ.Ενοτητας Κιλκις, μετα τη πολη του Κιλκις και το Πολυκαστρο. Φημιζεται για το καλο κρασι, τα καθαρια της νερα, το τσιπουρο και τα χαλκινα παραδοσιακα οργανα, που την εχουν κανει γνωστη σχεδον σε ολο τον κοσμο. Το κλιμα της ειναι ηπιο, και οι κατοικοι της φιλοξενοι και γλεντζεδες. Η οικονομια της στηριζεται κυριως στην παραγωγη καλων κρασιων, λογω του ορεινου χαρακτηρα του εδαφους της, χωρις ομως να λειπουν και αλλες αγροτικες καλλιεργειες (μηλα,κερασια).
Η Γουμενισσα σημερα, αποκομμενη απο τον υπολοιπο νομο και χωρις καμια ουσιαστικη βοηθεια, προσπαθει να αναδειξει το ειδυλλιακο φυσικο της τοπιο και τον εντονο παραδοσιακο της χαρακτηρα.
Εκατον οκτω σπιτια της εχουν χαρακτηριστει διατηρητεα με ελαχιστα ωστοσο δειγματα αναπαλαιωσης. Ευτυχως εχουν γινει καποιες προσπαθειες, χαρη στην αγαπη μερικων Γουμενισσιωτων για τον τοπο τους.

Τουτος ο τοπος ειναι ευλογημενος, αυτη η ξεχωριστη γωνια στη Μακεδονικη γη, σκαρφαλωμενη σε μια πλαγια του ορους Πάικου, σε υψομετρο περιπου 300 μ., μεσα σ μια οργιωδη βλαστηση, με μαγευτικη φυση και πλουσια νερα, ''σκλαβωνει'' με την ομορφια της τον επισκεπτη. Και να ηταν μονο αυτα? Η κωμοπολη της Γουμενισσας, εχει να επιδειξει πλουσια μουσικη και πολιτιστικη παραδοση, φημισμενη ως τα περατα του κοσμου, ιδιαιτερη αρχιτεκτονικη καθως επισης ντοπιες και παραδοσιακες γευσεις.
Αναμεσα Κιλκις και Γιαννιτσα κειτεται η Χωρα των Παιόνων που οριζεται απο το ορος Πάικο. Συμμετειχαν στον Τρωικο Πολεμο στο πλευρο των Τρωων με αγκυλωτα τοξα και αλογοουρα στις περικεφαλαιες τους (Ιλιαδα Β' 848-850), κατακτηθηκαν απο τους Μακεδονες και ακολουθησαν τον Μ.Αλεξανδρο στο σωμα των ψιλών (παροπλισμενων).
Η περιοχη φημισμενη για τα αμπελια, που τα τελευταια χρονια αποτελεσαν και παλι στοχο αγροτικης παραγωγης με παροτρυνση του Μπουταρη, μιας και τα ειχαν εγκαταλειψει μετα την φυλλοξήρα στις αρχες του '20. 
Σ'αυτον τον τοπο ο Αγγελοπουλος και ο Τασος Ψαρας γυρισαν σκηνες για τις ταινιες τους ''Μελισσοκομος'' (1986) και το ''Εργοστασιο'' (1981).

Στην εισοδο της κωμοπολης και αριστερα, οπως ερχομαστε απο Θεσ/νικη, δειγμα οικονομικης αναπτυξης το παλαι ποτέ, ενα μεταξουργειο, το ''Χρυσαλλις'' (1928-1988), απασχολουσε 450 εργατριες. Φωταγωγημενο στεκει απεναντι απο τις καφετεριες, αντιπαραθεση τής τοτε οικονομιας με τού σημερα.
Η μια πλαταιίτσα διαδεχεται την αλλη, αυτη του Δημαρχειου, η πλατεια των Μακεδονομαχων, με αποκορυφωμα την κεντρικη  - Θ.Ζελέγκου - με τα 11 πλατανια και την αξιοπροσεκτη κρηνη. ''Διαβατη να θυμασαι τον Γαλλο στρατιωτη''. Επιγραφή στα Ελληνικα και στα Γαλλικα. Στον Α' Παγκοσμιο Πολεμο, Γαλλοι βρεθηκαν να στρατοπεδευουν στα μερη αυτα (1915). Εστησαν νοσοκομειο (στην εκκλησια του Αγ.Γεωργιου και στο δημοτικο σχολειο διπλα), νεκροταφειο για τους νεκρους τους και την κρηνη (1918). Οι σχεσεις των κατοικων μαζι τους αμφιλεγομενες. Επιταχθηκαν για την κατασκευη εργων με αμοιβη την τροφοδοσια τους.
Πισω απο την κρηνη μια καφετερια σε Μακεδονιτικη αρχιτεκτονικη και ενα ταβερνείο, κτισματα απο αρχες του περασμενου αιωνα, παραδιπλα ψησταρια, μαγειριο. Καλο φαγητο και ντοπιο κρασι στα στρωμενα τραπεζια κατω απο τα πλατανια. 

Πιο κατω στον πεζοδρομο, το πετροκτιστο Διδακτηριο του 1882, χορηγια του Θ.Ζελέγκου και των κατοικων για την ενισχυση του Ελληνικου στοιχειου, σημερα πολιτιστικο κεντρο. Aκριβως διπλα η πετροκτιστη βασιλικη του Αγιου Γεωργιου (1864-1869) με τα κισσοειδη παραθυρα στο αετωμα, χτισμενη με δαπανες και προσωπικη εργασια των ντοπιων.  

Σε ολους τους οικισμους προσφατα κατασκευασμενα σπιτια που δεν συναδουν με την ντοπια αρχιτεκτονικη εχουν αντικαταστησει τα παλια, θωρακισμενα εμφανως για τον χειμωνα που οι θερμοκρασιες ειναι χαμηλες, ακολουθει το καθενα τα αρχιτεκτονικα γουστα του ιδιοκτητη. Ολα ομως νοικοκυρεμενα, με αυλη, λουλουδια, ξυλα για τον χειμωνα. Καποια παλια σωζονται κτισμενα με ξυλοδεσιά και πλίθες, ερμαια στη φθορα. 
Πεζοδρομοι, περιποιημενα παρκα, καθαριοτητα, μια οργανωμενη πολη με θυμησες της οικονομικης και πολιτιστικής της αναπτυξης απο την δεκαετια του 1920-1930, οταν ενισχυθηκε ο πληθυσμος απο προσφυγες (Ποντιοι και Ανατολικης Ρωμυλιας). Γι'αυτο και η κωμοπολη ειναι οργανωμενη σε τρεις πολιτιστικες ομαδες των Παιόνων, των Ποντιων και του Αγιου Τρυφωνα που ο καθενας τους αντιπροσωπευει την προελευση των κατοικων.  

Φημισμενη για τα Χαλκινα πνευστα που ενωνουν ηχητικα τον τοπο με τα Βαλκανια. Οι αυτοδιδακτοι οργανοπαικτες ζουν ολοι σε μια πεντακαθαρη γειτονια, νοτιοανατολικα, προστατης τους ο Αι Γιωργης . Παροντες σε ολες τις εκδηλωσεις της πολης, οπως στον Επιταφιο, στο ''Κουρμπανι'' (Κουρμπανι σημαινει θυσια και οντως ειναι η θυσια του ταυρου που σφαζεται βραζεται και μοιραζεται στους προσκυνητες ανημερα του Αγιου Τρυφωνα , αγιο που εφεραν μαζι τους οι προσφυγες της Ανατολικης Ρωμυλιας), την Καθαρα Δευτερα, τον Δεκαπενταυγουστο. Οι λαικοι οργανοπαικτες ταξιδευουν σε ολη την Ελλαδα αλλα και στο εξωτερικο για να εμφανιστουν σε συναυλιες ή γαμους. Ομως τη Μεγαλη Παρασκευη που ειναι η σημαντικοτερη στιγμη τους, ολοι βρισκονται στην πατριδα, στη Γουμενισσα. Οι οργανοπαικτες φορουν λευκα πουκαμισα και κρατουν στα χερια τα ξακουστα οργανα. Οι μπαντες των χαλκινων μοιραζονται στις τρεις εκκλησιες της Γουμενισσας, του Αγιου Γεωργιου, της Παναγιας και του Αγιου Σαββα. Συνοδευουν τους Επιταφιους καθε ναου και την αργοσυρτη πομπη, παιζοντας μελωδιες γλυκες αλλα και  μελαγχολικες, ταυτοχρονα με τις χορωδιες των ενοριων που ψαλλουν. Στην επανω μικρη πλατεια, κοντα στο σταυροδρομι της Γουμενισσας που οδηγει προς το γειτονικο χωριο της Γρίβας, οι Επιταφιοι ανταμωνουν. Και μαζι με τους πιστους σμιγουν και οι μουσικοι, οι οποιοι ακολουθουν την κοινη πομπη προς την κεντρικη πλατεια της κωμοπολης, παιζοντας τον ιδιο υμνο. Περισσοτεροι απο 100 μουσικοι συνοδευουν τους Επιταφιους και προερχονται απο ολες τις ηλικιες, απο μικρα παιδια εως και ηλικιωμενους. 

Η Παναγια η Γουμενισσα στην εξοδο της κωμοπολης. Το μοναστηρι ηταν η αφορμη να δημιουργηθει η μικρη αυτη ομωνυμη πολη. Θεωρειται οτι ηταν το καθολικο μοναστηριου, που το 1346 μ.χ παραχωρηθηκε με αυτοκρατορικο χρυσοβουλο στη Μονη Ιβηρων του Αγιου Ορους. Το μοναστηρι συσπειρωσε γυρω του τον οικισμο της Γουμενισσας και εξελιχθηκε συντομα σε σημαντικο πνευματικο κεντρο της Κεντρικης Μακεδονιας. Η Μονη υπηρξε μετοχι της Μονης Ιβηρων απο το 1346 μ.χ εως το 1931 μ.χ. Το 1951 μ.χ. κατεστη ανεξαρτητη Μονη. Στα μεσα του 19ου αιωνα η Μονη επεκταθηκε προς τα δυτικα. Τοτε προστεθηκε και η νοτια στοα. Η εκκλησια η οποια ανηκει στον τυπο της τρικλιτης ξυλοστεγης Βασιλικης, με πολυγωνικη αψιδα Ιερου απο λαξευτη πετρα. Υπαρχει ενα εξαιρετικης ποιοτητας ξυλογλυπτο συνολο (τεμπλο, κιβωτιο Αγιας Τραπεζας, προσκυνηταρι). Στο προσκυνηταρι ειναι τοποθετημενη η θαυματουργη εικονα της Παναγιας, Το κτιριακο συγκροτημα σημερα, περιλαμβανει τον Παλιο Ναο της Παναγιας, το νεο παρεκκλησι της Αγιας Ζωνης, το ανακαινισμενο Αρχονταρικι και καταλυματα της Αδελφοτητας.

Ο δρομος συνεχιζει για ενα εξαιρετικο κτισμα στο χωριο Πενταλοφο (7 χλμ. απο την Γουμενισσα και σε υψομετρο 700 μ.), με εκδηλα γνωρισματα αλαζονειας και επιδειξης, αντιβαινοντα στην ταπεινοτητα, το κοινοβιακο Μοναστηρι του Οσιου Νικόδημου, μετοχι της Μονης Σιμωνος Πετρας του Αγιου Ορους.
Ο κεντρικος ναος ειναι διπλος και το ανω επιπεδο του ειναι αφιερωμενο στον Αγιο Νικοδημο, ενω το ισογειο στους Αγιους Ραφαηλ, Ειρηνης και Νικολαου.Εκει για πρωτη φορα μεταφερθηκε εκτος Αγιου Ορους η καρα του Αγιου Νικοδημου του Αγιορειτου, προστατη της Μονης. Σημερα στη Μονη εγκαταβιουν 23 μοναχοι, στο συνολο τους νεοι στην ηλικια και απο τα χερια τους εκτελουνται ολες οι εργασιες οικοδομησης και συντηρησης των κτισματων. Οι εκκλησιαστικες ακολουθιες και τελετες γινονται συμφωνα με το αγιορειτικο τυπικο.

Το πρωτο χωριο, οδηγωντας ΒΔ προς τον ορεινο ογκο του Παικου, ειναι η Γριβα. Τα Σ/Κ  θα πετυχετε ανοικτα κατα μηκος της διαδρομης παγκους με γλυκα του κουταλιου και αλλα προιοντα με βαση το καστανο. Συνεχιζοντας τον ασφαλτοστρωμενο δρομο, σε αποσταση 10 χλμ. θα φτασετε στην Καστανερή. Ειναι κτισμενη αμφιθεατρικα και εχει μοναδικη θέα. Αφηστε το αυτοκινητο στην εισοδο του χωριου και περπατηστε στα στενα σοκακια της. Ενα καφενειο και μια ταβερνα θα σας υποδεχτουν. Οσο ο δρομος συνεχιζει προς την κορυφη του Παικου και στο χωριο Λιβαδια, το τοπιο μαγευει ακομη περισσοτερο. Θα οδηγησετε αναμεσα σε πυκνο δασος απο καστανιες και οξιες. Σε πολλες στροφες η θέα κοβει την ανασα, ενω κατω απο το φαραγγι ακουγεται καθαρα ο δυνατος ηχος του ποταμου. Καντε μια σταση στο ξυλινο παρατηρητηριο στο Πραματάρι, που θα συναντησετε δεξια πανω στον δρομο. Αν ειστε λατρεις της ορεινης πεζοποριας, σημειωστε οτι απο εδω ξεκινα ενα πανεμορφο μονοπατι μηκους 3,5 χλμ. το οποιο καταληγει ΒΔ στο λεγομενο ''λυομενο του Στραβοπόταμου''. Αλλα ακομη και με αυτοκινητο η διαδρομη θα σας εντυπωσιασει. Υπαρχουν πολλα ξεφωτα και αραια κιοσκια, ορμητικα ρυακια και μικροι καταρρακτες, μεχρι που επειτα απο 12 χλμ. θα φτασετε στο χωριο Λιβαδια. Ειναι χτισμενο σε οροπεδιο και σε υψομετρο 1.250 μ. περιτριγυρισμενο απο πηγες και μικρες λιμνες. Στο χωριο, το οποιο δεν κατοικειται τον χειμωνα, λειτουργει κοινοτικος ξενωνας. Τα Λιβαδια μπορει να γινουν το ορμητηριο σας για ημερησιες εκδρομες , πεζοπορια ή βολτες με ποδηλατο ακομη πιο βαθια στον ορεινο ογκο του Παικου.

ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΕΙΝΑ.

1. ΣΜΑΡΑΓΔΕΝΙΑ ΛΙΜΝΗ.
Μια απο τις πιο παραμυθενιες περιοχες στο ορεινο Κιλκις ειναι η λεγομενη Σμαραγδενια Λιμνη με τα γαλαζοπρασινα νερα (γνωστη και ως ''Καταρρακτες του Σκρα''). Απο τη Γουμενισσα θα παρετε το δρομο προς την Αξιούπολη και απο εκει θα συνεχισετε για Κούπα και Φανό. Στον Φανο ακολουθηστε την ταμπελα προς τα αριστερα για Σκρά, απο εκει παλι αριστερα προς Αρχάγγελο και στην επομενη διασταυρωση στριψετε για το χωριο Κούπα. Επειτα ακολουθηστε τις πινακιδες προς ''Καταρρακτες'', αφηστε το αυτοκινητο στο παρκινγκ και μετα απο 20 λεπτα περπατημα θα βρεθειτε στη Σμαραγδενια Λιμνη. Το γαλαζοπρασινο χρωμα της οφειλεται στους απολιθωμενους μικροοργανισμους που βρισκονται στον πυθμενα της. Η ομορφια κονει την ανασα.  

2. ΟΡΕΙΝΗ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ.
Μια πολυ ομορφη διαδρομη για πεζοπορια ξεκινα απο τα Λιβαδια και μεσω Σκρένας-Καταρρακτων Σκρα,Κούπας-Γαλαζιας Λιμνης-Πηγων Λέχνιτς καταληγει πισω στα Λιβαδια. Η διαρκεια της ειναι 8 ωρες. Υπαρχουν βεβαια πολλες μικροτερες διαδρομες γυρω απο τα Λιβαδια, για τις οποιες μπορειτε να συμβουλευτειτε τις πινακιδες. Σε μικρη αποσταση απο το χωριο (1-4 χλμ) υπαρχουν μικρες λιμνες (Χαμάμια. Πάσινας, Λεσκόβου, Τσαλτά Καρπουζ κ.α) οπου μπορειται να ψαρεψετε και να κανετε βαρκαδα. 
3. ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΣΚΡΑ.
Απο το χωριο Αρχαγγελος (στα συνορα με τον Ν.Πελλας) εως το Σκρα θα διανυσετε μια μοναδικη διαδρομη 15 χλμ. αναμεσα σε κερασωνες. Στην περιοχη καλλιεργουνται 120.000 δεντρα και παραγονται 6.000 τονοι τραγανου κερασιου. Στο Σκρα λειτουργει Μουσειο της ομωνυμης μαχης του Α' Παγκοσμιου Πολεμου, οπου φυλλασονται πολεμικα κειμηλια, εισοδος ελευθερη.

4. ΔΥΟ ΠΟΤΑΜΙΑ.
Κατευθυνθειτε προς το χωριο Κάρπη 5 χλμ. εξω απο τη Γουμενισσα, οπου βρισκεται η θεση Δυο Ποταμια. Εκει συναντιουνται δυο ρεματα που διασχιζουν την περιοχη και εχει διαμορφωθει ενας  ομορφος χωρος  αναψυχης, με ειδικες θεσεις ψησιματος και ξυλινα τραπεζια για φαγητο. Η περιοχη εχει μικρους καταρρακτες και ειναι καταπρασινη απο δρυς και πλατανια.
5. ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΑ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΑ.
Οι αμπελωνες της Γουμενισσας παραγουν ξακουστο κρασι. Στην ευρυτερη περιοχη λειτουργουν συγχρονα οινοποιεια, τα οποια κερδιζουν καθε χρονο σημαντικες διακρισεις σε διεθνεις οινικους διαγωνισμους. Τα οινοποιεια ειναι επισκεψιμα και σε αυτα διοργανωνονται συχνα πολιτιστικες εκδηλωσεις και ξεναγησεις.  



ΦΑΓΗΤΟ.

''ΤΟ ΤΖΑΚΙ''
Οδος Εθνικης Αντιστασης. 

Εξυπηρετικοι-καθαρο-κρεατικα-μαγειρευτα-μεζεδες- καλο κρασι.








''PIZZA LA ROSE''
Οδος Ναυμαχιας Ελλης.

Εξυπηρετικοι-φιλικοι-θαυμασια πιτσα-ζυμαρικα-ποικιλια σαλατων.  







''Ο ΓΙΩΡΓΟΣ''
Κεντρικη Πλατεια.

Εξυπηρετικοι-ευγενικοι-κρεατικα-μαγειρευτα-θαλασσινα.   







''ΚΕΝΤΡΙΚΟΝ''
Κεντρικη Πλατεια.

Φιλικοι-ευγενικοι-καφες-πρωινο-πιτες-μεζεδες για τσιπουρο και μπυρα.    




''ΤΗΓΑΝΙΕΣ & ΣΧΑΡΕΣ''
Χωριο Γρίβα.

Εξυπηρετικοι-ευγενικοι-καθαρο-οικονομικο-κρεατικα-μαγειρευτα. 

''ΤΟ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ''
Χωριο Σκρα.

Εξυπηρετικοι-φιλικοι-καθαρο-καφες-κρεατικα-μαγειρευτα.





 ΔΙΑΜΟΝΗ.

''ΞΕΝΩΝΑΣ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ''
Γουμενισσα,κοντα στην Κεντρικη Πλατεια.

Δωματιο 15 τ.μ. Πρωινο-μπαλκονι-μπανιο,wc-TV-κλιματισμος-ψυγειο.

Booking.com

''ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΞΕΝΩΝΑΣ ΜΟΣΧΟΠΟΛΙΣ''
Χωριο Λιβαδια.

Δωματιο: Μπανιο,wc-θερμανση.
40 ευρω το δικλινο

Τηλ.: 2343025392, 6944434711.
www.moschopolis.gr

''PELLA HOTEL''
Γιαννιτσα.

Δωματιο 20 τ.μ. Πρωινο-μπαλκονι, μπανιο,wc-TV-ψυγειο-κλιματισμος.
Booking.com


''AΛΕΞΑΝΔΡΟΣ HOTEL''
Γιαννιτσα.

Δωματιο 22 τ.μ. Πρωινο-μπαλκονι-μπανιο,wc-TV-κλιματισμος-ψυγειο.
Booking.com   





ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ. 

1. Με Ι.Χ. απο Αθηνα. Ταξιδευοντας απο Αθηνα προς Θεσ/νικη, αμεσως μετα τα διοδια των Μαλγαρων θα στριψετε για τους Ευζωνους(συνορα με Β.Μακεδονια). Στα 60 χλμ. θα φτασετε στο Πολυκαστρο. Απο εκει σε 15 χλμ. ειστε στη Γουμενισσα.

2. Με Ι.Χ. απο Θεσ/νικη. Υπαρχουν δυο τροποι για να φτασετε στη Γουμενισσα. 

α. Παιρνετε την Ε.Ο. προς Γιαννιτσα, σε 50 χλμ ειστε εκει. Απο τα Γιαννιτσα σε 20 χλμ. φτασατε στη Γουμενισσα.
β. Οδηγειτε για τα διοδια Μαλγαρων. Πριν τα διοδια στριβετε προς Ευζωνους.      Στα 60 χλμ. θα φτασετε στο Πολυκαστρο. Απο εκει σε 15 χλμ. ειστε στη Γουμενισσα.

3. Απο Θεσ/νικη με το ΚΤΕΛ Ν.Κιλκις.

 ΘΕΣ/ΝΙΚΗ - ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ    https://ktelkilkis.gr/%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%bf%ce%bb%cf%8c%ce%b3%ce%b9%ce%b1/thessaloniki-goumenissa/   

ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ - ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
 https://ktelkilkis.gr/%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%bf%ce%bb%cf%8c%ce%b3%ce%b9%ce%b1/goumenissa-thessaloniki/    

ΚΤΕΛ Ν.Κιλκις.
Πρακτορειο Κιλκις, τηλ.: 2341022311
Πρακτορειο Θεσ/νικης, τηλ,: 2310595433


ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ.

Κεντρο Υγειας Γουμενισσας: 2343350300
Αστυν.Τμημα Γουμενισσας: 2343041231
Δημοτικη Ενοτητα Γουμενισσας: 2343350501
ΚΕΠ Γουμενισσας: 2343043601, 2343043602
Φαρμακεια Γουμενισσας: 2343042700. 2343041484, 2343042176